ادتا

کاهش سختی آب در مصارف خشکشویی و از بین بردن پوسته‌های ایجاد شده در دیگ‌های بخار از طریق برقرای پیوند بین Mg2+، Ca2+ و سایر یون‌های فلزی با EDTA یا کمپلکس کننده‌های مربوط به آن انجام می‌شود. زمانی که این یون‌ها با EDTA پیوند برقرار می‌کنند تمایل خود برای رسوب شدن یا تداخل با صابون‌ها و شوینده‌ها از دست می‌دهند. به دلایل مشابه محلول‌های پاک‌کننده اغلب حاوی EDTA می‌باشند. به همین دلیل در صنعت سیمان از اتیلن دی آمین تترا استیک اسید برای تعیین مقدار آهک آزاد و منگنز آزاد در سیمان و کلینکرها استفاده می‌شود.

قابل انحلال سازی یون‌های آهن در pH خنثی یا کمی پایین‌تر از آن می‌تواند با استفاده از اتیلن دی آمین تترا استیک اسید انجام شود. این ویژگی در کشت هیدروپونیک در کشاورزی سودمند خواهد بود. با این حال با توجه به وابستگی تشکیل لیگاند به pH، در خاک‌هایی با pH بالای خنثی EDTA برای بهبود حلالیت یون آهن مفید نخواهد بود. محلول آبی [Fe(edta)]− برای حذف (پاک سازی) هیدروژن سولفید از گازها به کار می‌روذ. این کار با اکسایش هیدروژن سولفید به گوگرد عنصری که غیر فرار می‌باشد انجام می‌پذیرد.

EDTA همچنین در جداسازی فلزات لانتانیدی از طریق کروماتوگرافی تبادل یونی به کار می‌رود.

نمک خاص از EDTA معروف به سدیم کلسیم ادتا برای پیوند با یون‌های فلزی مثل جیوه و سرب برای درمان سمیت آن‌ها در شلاتوردرمانی (شستن فلزات از بدن، فلزشویی مانند آهن‌شوری در تالاسمی) استفاده می‌شود. به همین روش از اتیلن دی آمین تترا استیک اسید برای حذف یون‌های اضافی آهن از بدن استفاده می‌شود. از این روش درمان برای کاهش عوارض تزریق مکرر خون که به منظور درمان تالاسمی انجام می‌شود، استفاده می‌کنند. شاید در آینده برای شستن آهنهای ته‌نشین شده در یاخته‌های مخچه بیماران مسا (مچالگی سامانه‌های آوران که همان مالتیپل سیستم آتروفی (MSA) می‌باشد) و پارکینسون به کار رود.

دندانپزشک‌ها و متخصصان ریشه از محلول‌های اتیلن دی آمین تترا استیک اسید برای از بین بردن باقیمانده‌های معدنی و روان کردن کانال‌های ریشه دندان استفاده می‌کنند.

EDTA به عنوان نگهدارنده در قطرات چشمی (معمولاً برای ارتقاء کارایی نگهدارنده‌های دیگر مثل بنزالکونیم کلرید یا تیومرسال) استفاده می‌شود.

EDTA به صورت گسترده در آنالیز خون مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده یک ضد انعقاد برای نمونه‌های شمارش کامل خون می‌باشد.

EDTA یک دیسپرس‌کننده بوده و در کاهش رشد باکتریایی در طول کاشت عدسک داخل چشمی بسیار مؤثر است.

برخی متحصصان معتقدند که EDTA به عنوان یک آنتی‌اکسیدان از آسیب رساندن به دیواره رگ‌های خونی توسط رادیکال‌های آزاد جلوگیری کرده و بنابراین میزان تصلب شرایین را کاهش می‌دهد. این ایده با مطالعات علمی پشتیبانی نشده و به نظر می‌رسد که با برخی اصول پذیرفته شده کنونی در تضاد است. سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از آن را برای بهبود تصلب شرایین تأیید ننموده ست.

در شامپوها، پاک کننده‌ها و محصولات مراقبت شخصی دیگر نمک‌های EDTA برای بهبود پایداری آن‌ها در هوا به کار می‌روند.

EDTA در آزمایشگاه به‌طور گسترده‌ای برای مهار یون‌های فلزی قابل استفاده است. در بیوشیمی و زیست‌شناسی مولکولی تخلیه یون معمولاً برای غیرفعال سازی آنزیم‌های وابسته به فلز استفاده می‌شود (یا به عنوان معیاری برای واکنش پذیری آن‌ها یا برای فرونشاندن آسیب رسانی به DNA یا پروتئین‌ها). در شیمی تجزیه از EDTA در تیتراسون کمپلکسومتری و اندازه‌گیری سختی آب یا به عنوان عامل ماسک‌کننده برای ممانعت یون‌های فلزی که با ماده مورد آزمایش تداخل می‌کنند استفاده می‌شود. اتیلن دی آمین تترا استیک اسید کاربردهای تخصصی فراوانی در آزمایشگاه‌های زیست دارویی مثل چشم پزشکی حیوانات به عوان آنتی کولاژن برای ممانعت از پیشرفت زخم قرنیه در حیوانات یافته‌است. در کشت بافت اتیلن دی آمین تترا استیک اسید به عنوان عامل کلاته‌کننده برای ایجاد پیوند با کلسیم و ممانعت از الحاق کادهرین‌های بین سلول‌ها و جلوگیری از انباشته شدن سلول‌های رشد یافته در سوسپانسیون‌های مایع به کار می‌رود.

ادتا دو سدیم ( EDTA-2Na )

ادتا دو سدیم یا ادتا ۲سدیم که با نام ادتا دی سدیم و نشانه EDTA-2Na نیز شناخته می‌شود. دارای فرمول شیمیاییC10H16N2O8-2Na است و حالت جامد کریستالی بی‌رنگ دارد. ادتا ۲سدیم برای جدا کردن یون‌های فلزی و کاهش واکنش آن‌ها به ویژه در بسیاری از محصولات صنعتی و لوازم آرایشی استفاده می‌شود. استفاده از ادتا دو سدیم در ترکیبات آرایشی موجب می‌شود اثر‌بخشی ترکیبات آرایشی بیشتر شود و همچنین باعث پایداری صابون‌های جامد و بسیاری از شوینده‌ها می‌گردد. این ترکیب در کرم‌ها و روغن‌ها نیز یافت می‌شود.

این ماده در انواع کود‌ها و پاک کننده‌ها محلول‌های ساخت فیلم رنگی و تنظیم کننده‌های pH نیز قابل استفاده است.

ادتا چهار سدیم ( EDTA-4Na )

ادتا چهار سدیم یا ادتا ۴سدیم که با نشانه EDTA-4Na نیز شناخته می‌شود. دارای فرمول شیمیایی C10H12N2O8-4Na و حاصل خنثی سازی اتیلن دی امین تترا استیک اسید با ۴ اکی والان سدیم هیدروکسید است. این ماده به شکل کریستال سفید رنگ است. این ماده به جلوگیری از تخریب زودهنگام محصولات نیز کمک می‌کند و در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. در واقع Edta  از رشد میکرو ارگانیسم‌ها و قارچ‌ها جلوگیری به عمل می‌آورد و نیمه عمر محصول مورد نظر را افزایش می‌دهد. این محصول باعث می‌شود محصولات رایحه خوب خود را نیز حفظ کنند.

از دیگر موارد استفاده این ترکیب در مرطوب کننده ها، صابون‌های مورد استفاده در حمام، شامپوها، نرم کننده ها، انواع رنگ مو و اکسیدان و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی می‌باشد.

ادتا از پوست جذب نمی‌شود، پس بی‌خطر است؛ اما ممکن است باعث بروز حساسیت خفیف شود. اما در هرصورت استفاده از آن در داخل چشم سوزش شدیدی به همراه دارد.

این ترکیب در صنایع غذایی نیز استفاده می‌شود و در انواع غذاهایی که بسته‌بندی می‌شوند و همچنین در ویتامین‌ها وجود دارد.